„Powiedz to w mig” Rasa Jančiauskaitė Witajcie w świecie niesłyszących.
Jest taka scena w filmie „Cud na 34. ulicy” (1994): do Mikołaja przychodzi niesłysząca dziewczynka i Mikołaj zaczyna rozmawiać z nią i śpiewać Jingle Bells w języku migowym. I mimo, że tego typu sentymentalne sceny z filmów przeważnie muszą odpierać atak mojego sarkazmu, to w tym przypadku zawsze mnie ta scena rozczula. W dodatku rozczula mnie na tyle, że wszyscy, którzy oglądają ze mną, zamiast śledzić film, patrzą na mnie.
Podobnie czułam się kilka dni temu na „choince” mojego dziecka w przedszkolu. Zosia chodzi do przedszkola integracyjnego. Długo się nad tym zastanawialiśmy, bo często słyszeliśmy od rodziny z Polski: „No ale czemu wysyłać normlane dziecko do przedszkola integracyjnego? Przecieżtamte dzieci obniżają poziom całej grupy.” Patrząc z perspektywy czasu, zgodnie uważamy, że to jedna z najlepszych decyzji, które z mężem podjęliśmy jeśli chodzi o wychowanie naszego dziecka. Takie przedszkola automatycznie uczą wrażliwości na drugiego człowieka, akceptacji innych takimi, jakimi są i niesamowicie poszerzają horyzonty. Ale wróćmy do choinki. Dzieciaki miały występ przed rodzicami. Śpiewały kilka piosenek świątecznych. A tu raptem, wszystkie dzieciaki, nawet te pycie trzyletnie, zaczynają śpiewać piosenkę i pokazywać ją w języku migowym. No i co tu dużo gadać, emocje wzięły górę… I chociaż nie zawsze w przedszkolu są dzieci niesłyszące, to język migowy stał się językiem, którego wszystkie dzieci mimochodem się uczą. Podkreślam mimochodem. Nikt nie zaczyna tu dnia od: „a teraz pokażę Wam, jak to się mówi w języku migowym”. Dzień zaczyna się natomiast od tego, że wszystkie dzieci i panie siedzą razem i pani wita się z dziećmi, mówi jaki jest dzień tygodnia, data, itd. i mówiąc pokazuje w języku migowym. Skutkiem tak prostego zabiegu, od lat kilkadziesiąt dzieci rocznie opuszcza przedszkole znając podstawy języka migowego.
Wiem, że uczęszczanie dzieci do tego typu przedszkoli nie zawsze zależy od rodziców, gdyż czasem podobne placówki po prostu nie istnieją. Warto jednak pokazać dziecku świat osób niesłyszących, w którym dźwięki nie istnieją. Wierzę, że większa świadomość następnego pokolenia pozwoli na traktowanie języka migowego jak każdego innego, czyli jako środka do porozumienia z drugim człowiekiem. Pierwszym krokiem w kierunku zrozumienia świata bez dźwięków jest próba wyciągnięcia go poza sztywne ramki ułomności. To właśnie robi książka „Powiedz to w mig”.
O czym ta książka
„Powiedz to w mig” to sześć wypowiedzi osób niesłyszących. Każda z tych wypowiedzi to szansa dla nas na podpatrzenie autentycznych doświadczeń osób niesłyszących. To zaproszenie nas do świata, gdzie dźwięk nie istnieje lub istnieje w sposób minimalny. Indrė opowiada o zaletach języka migowego. Dmitrijus wspomina, jak grał w piłkę, gdy był dzieckiem i w czasie gry porozumiewał się ze swoimi słyszącymi kolegami. Natomiast Rasa ma niesłyszącą mamę; jak wtedy wygląda komunikacja? Historia Deimantė pokazuje nam, że bycie osobą niesłyszącą nie oznacza zrezygnowania ze swoich marzeń. „To, że nie słyszę, nie jest dla mnie barierą. Przecież moje ręce i głowa działają doskonale!” – mówi bohaterka. Arnoldas opowie nam o dowcipach w języku migowym, a Vaiva przyznaje, że początkowo niesłyszący mogą czuć się niekomfortowo wśród słyszących.
Oprócz opowieści osób niesłyszących w „Powiedz to w mig” przeczytamy wiele interesujących informacji o języku migowym. Już na samym początku książki dowiadujemy się o powodach niesłyszenia oraz że niektóre z osób niesłyszących odbierają głośne dźwięki, ale nie mogą usłyszeć ludzkiej mowy. Autorka zachęca nas również do wyobrażenia sobie, jakby taki świat wyglądał. Świat bez muzyki, bez śpiewu ptaków czy szczekania psów. Dzięki „Powiedz to w mig” dowiadujemy się, że język migowy to nie jeden język, bo ludzie na świecie porozumiewaj się różnymi językami migowymi. W Polsce mamy polski język migowy, w Stanach amerykański język migowy itd. Każdy z tych języków różni się od siebie, używa się w nich różnych znaków i inaczej konstruuje zdania.
Podsumowując, książka dostarcza nam wielu cennych informacji o świecie niesłyszących, pozwala również „usłyszeć” prawdziwe wypowiedzi tych, do których ten świat należy.
Dla kogo ta książka
Książka przeznaczona jest dla dzieci w wieku 8+. Wspaniale się jednak nada już dla starszaków w przedszkolu (i tu wyzwanie dla tych, którzy pracują w przedszkolach i mają szansę zaprezentowania tej książki dzieciom). Tylko od nas zależy, czy pokolenie naszych dzieci będzie kojarzyć język migowy z barierą, ułomnością i niepełnosprawnością, czy po prostu jako jeden z języków, którym można się porozumiewać.
